انقلابی در حوزه هوش مصنوعی/ دیپ سیک چینی دنیا را دگرگون می‌‌کند؟

به گزارش پایگاه خبری یازاکو به نقل از تجارت نیوز، در ۲۷ ژانویه ۲۰۲۵، بازارهای مالی و صنعت هوش مصنوعی با شوک بزرگی مواجه شدند. این شوک ناشی از معرفی مدل هوش مصنوعی جدیدی به نام DeepSeek-V3 توسط استارتاپ چینی دیپ‌سیک (DeepSeek) بود. این مدل نه تنها عملکرد قابل توجهی دارد، بلکه با هزینهٔ توسعهٔ بسیار پایین خود، فرضیه‌های رایج در مورد عملکرد مدل‌های هوش مصنوعی را به چالش می‌کشد.

یک رقیب قدرتمند با هزینهٔ کم

استارتاپ دیپ‌سیک اخیراً مدل DeepSeek-V3 خود را معرفی کرده است. این مدل یک دستیار هوشمند است که قادر است با بهترین جایگزین‌های موجود در بازار، از جمله ChatGPT، رقابت کند. ویژگی بارز این مدل، هزینهٔ توسعهٔ بسیار پایین آن است که بین پنج تا ۶ میلیون دلار تخمین زده می‌شود. این مبلغ در مقایسه با هزینه‌های صدها میلیون دلاری که شرکت‌های غربی مانند OpenAI یا Meta برای توسعهٔ مدل‌های هوش مصنوعی صرف می‌کنند، بسیار ناچیز است.

شوک به بازارهای مالی

معرفی DeepSeek-V3 تأثیری فوری بر بازارهای مالی داشت. این موضوع باعث کاهش ارزش سهام شرکت‌های بزرگ فناوری مانند انویدیا (-۱۷% و از دست دادن تقریباً ۶۰۰ میلیارد دلار از ارزش بازار این شرکت)، برودکام (-۱۷%)، اوراکل (-۱۴%) و سیسکو (-۵%) شد. این کاهش ارزش سهام نشان‌دهندهٔ نگرانی سرمایه‌گذاران در مورد تأثیر احتمالی DeepSeek-V3 بر بازار هوش مصنوعی است.

تحولی در اکوسیستم هوش مصنوعی

یکی از جنبه‌های قابل توجه DeepSeek-V3، ماهیت متن‌باز آن است. برخلاف اکثر رقبای خود، DeepSeek تصمیم گرفته است که مدل خود را به‌صورت رایگان در دسترس قرار دهد و امکان تغییر و اصلاح آن را تحت یکی از آزادترین مجوزهای متن‌باز فراهم کند. این تصمیم می‌تواند به‌طور اساسی اکوسیستم هوش مصنوعی را متحول کند و به تعداد زیادی از کاربران فراتر از مرزهای چین اجازه دهد تا از پیشرفت فناوری بهره‌مند شوند. سوابق تاریخی (استانداردهای سازگار با IBM PC در دههٔ ۱۹۸۰، مرورگر وب Mozilla Firefox در دههٔ ۲۰۰۰، سیستم عامل Android در دههٔ ۲۰۱۰) نشان می‌دهد که سیستم‌های متن‌باز اغلب نوآوری را تقویت کرده و در عین حال موانع ورود برای شرکت‌کنندگان جدید در بازار را کاهش داده‌اند.

آیا پارامترهای بیشتر همیشه بهتر است؟

معرفی DeepSeek-V3 این فرضیه را به چالش می‌کشد که عملکرد مدل‌های هوش مصنوعی با افزایش پارامترها، داده‌های مورد استفاده برای آموزش، مدل و قدرت محاسباتی بهبود می‌یابد. اگر مدل DeepSeek تأیید شود و به‌طور گسترده در صنعت مورد استفاده قرار گیرد، بخش بزرگی از زیرساخت‌های عظیم هوش مصنوعی که در حال حاضر در حال ساخت است، ممکن است به ظرفیت مازاد تبدیل شود و باعث کاهش قیمت‌ها و ارزیابی مجدد استراتژی‌های سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی شود. برای صنایع نیمه‌هادی، خدمات ابری و مراکز داده، این موضوع بسیار مهم است. کاهش تقاضا برای تجهیزات پیشرفته می‌تواند بحران ظرفیت مازاد را تسریع کند و منجر به ارزیابی مجدد کل زنجیرهٔ ارزش هوش مصنوعی شود. به نوعی جهان در مسیر کاهش مصرف‌گرایی در زمینه هوش‌مصنوعی قرار خواهد گرفت.

سرمایه‌های تحت تاثیر

در کوتاه مدت، بازارها باید برای یک دورهٔ نوسانات آماده شوند، زیرا سرمایه‌گذاران، ارزش شرکت‌های فعال در زمینهٔ هوش مصنوعی را مجدداً ارزیابی می‌کنند. غول‌های فناوری مانند Nvidia، Broadcom و ASML که تأمین‌کنندگان اصلی فناوری‌های نیمه‌هادی پیشرفته هستند، ممکن است شاهد کاهش پایدار ارزش خود باشند. اما  تنها شرکت‌های بورسی نیستند که مورد تهدید قرار می‌گیرند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر و سرمایه‌گذاران نهادی که در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری زیادی در هوش مصنوعی انجام داده‌اند نیز تحت فشار هستند. با این حال، ما باید اثرات را در طول زمان متمایز کنیم. در حالی که این اصلاح در کوتاه مدت اجتناب‌ناپذیر است، می‌تواند در میان مدت، با تحریک مدل‌های هوش مصنوعی ارزان‌تر و هدفمندتر، محیطی مطلوب‌تر برای نوآوری ایجاد کند.

چالشی برای نفوذ ایالات متحده

دیپ‌سیک در رقابت فناوری بین ایالات متحده و چین مطرح می‌شود. بنیانگذار آن، لیانگ ونفنگ، یک مرکز هوش مصنوعی در هانگژو را اداره می‌کند و اخیراً با نخست وزیر چین، لی چیانگ ملاقات کرده است. رویکرد مقرون‌به‌صرفه DeepSeek و توجه رسانه‌ای که به خود جلب کرده است، می‌تواند به‌عنوان یک پاسخ استراتژیک به محدودیت‌های فزایندهٔ دسترسی چین به فناوری‌های پیشرفته از ایالات متحده تلقی شود. مدل‌های هوش مصنوعی ارزان‌تر به‌طور قابل توجهی تأثیر محدودیت‌های ایالات متحده بر اکوسیستم هوش مصنوعی چین را کاهش می‌دهند که از نظر تاریخی به‌شدت به فناوری‌های ایالات متحده متکی بوده است. گفته می‌شود خود DeepSeek با استفاده از تراشه‌های پیشرفته، اما نه پیشرفته‌ترین تراشه‌های Nvidia آموزش داده شده است. آن‌ها همچنین می‌توانند برای مناطقی از جهان که علاقهٔ شدیدی به کاربردهای هوش مصنوعی دارند اما زیرساخت‌های هوش مصنوعیشان محدود است، مانند اروپا، مفید باشند.

موتور محرکه رشد اقتصادی

به نقل از فورچن، هوش مصنوعی ارزان‌قیمت، می‌تواند موتور محرکهٔ رشد اقتصادی باشد. همان‌طور که نفت ارزان در گذشته (برای مثال در آمریکا در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰) باعث پیشرفت‌های اقتصادی و فناوری شد، هوش مصنوعی ارزان نیز می‌تواند همین نقش را ایفا کند. دسترسی به هوش مصنوعی ارزان‌قیمت می‌تواند باعث رشد اقتصادی آمریکا شود، زیرا به آمریکایی‌ها اجازه می‌دهد تا بر روی کارهای سطح بالاتر و نوآوری تمرکز کنند و سرمایه خود را در راهی که می‌توان با هزینه کمتر رفت، خرج نکنند.

عصر جدیدی از مشاغل

هوش مصنوعی می‌تواند مشاغل را به‌طور کلی یا جزئی حذف کند، اما این امر باعث آزاد شدن پتانسیل انسانی می‌شود و به افراد اجازه می‌دهد تا در زمینه‌های جدید تخصص پیدا کنند. هوش مصنوعی ارزان‌قیمت می‌تواند به انسان‌ها کمک کند تا پتانسیل خود را سریع‌تر تحقق بخشند و در مسیرهای شغلی تخصص پیدا کنند که هوش‌مصنوعی کمتر می‌تواند وارد شود.

تقسیم کار و تخصص همیشه مفید است. ظهور DeepSeek و سایر پیشرفت‌های هوش مصنوعی تولید شده در سطح جهانی، پتانسیل ایجاد یک عصر طلایی از خلاقیت اقتصادی در جهان را دارند.

هزینه‌های پنهان

نشریه coface همچنین به این موضوع پرداخته که فراتر از اعلام‌های اولیه، باید محدودیت‌های احتمالی DeepSeek را زیر سؤال برد، به‌ویژه هزینه‌های دست کم گرفته شده مرتبط با پاک‌سازی داده‌ها، تجهیزات شبکه، مصرف انرژی، حقوق مهندسان هوش مصنوعی و منابع متن‌باز. به این ترتیب نتیجه می‌گیرد که هزینهٔ کامل ساخت مدل احتمالاً بیشتر از ادعای آن است.

معرفی DeepSeek-V3 نشان‌دهندهٔ یک تحول بزرگ در صنعت هوش مصنوعی است. این مدل با هزینهٔ توسعهٔ پایین و ماهیت متن‌باز خود، می‌تواند اکوسیستم هوش مصنوعی را متحول کند و دسترسی به این فناوری را برای طیف وسیعی از بازیکنان فراهم کند. با این حال، چالش‌ها و خطرات احتمالی، مانند نوسانات بازار و هزینه‌های پنهان، باید به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرند. در نهایت، هوش مصنوعی ارزان‌قیمت می‌تواند یک کاتالیزور برای رشد اقتصادی و نوآوری باشد، اما باید با احتیاط و برنامه‌ریزی دقیق به آن نزدیک شد.