یاز اکو؛ ساناز شهابی- حاشیه‌های ایجاد شده در خصوص گزارش یازاکو در رابطه با صدراهای مهد قرآن تبریز باعث شد تا مدیر مؤسسه مهد قرآن و عترت، خواستار دیدار حضوری برای رفع ابهامات شود.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری یاز اکو، چندی قبل، مطلبی با تیتر «به‌نام تربیت، به‌کام درآمدزایی/ در صدراهای مهد قرآن چه خبر است؟» در این پایگاه خبری منتشر شد که گفتگویی با چند نفر از شاغلان در صدراهای مهد قرآن بود که به‌دلیل ترس مصاحبه‌شوندگان از تبعات بعدی صحبت‌هایشان، بدون اشاره به نام اشخاص، اقدام به انعکاس گلایه‌های این افراد کردیم. هنوز چند ساعتی از انتشار این گزارش انتقادی نگذشته بود که از طرف مؤسسه‌ی مهد قرآن با سردبیر مجموعه تماس گرفته و خواهان گفتگو برای رفع برخی ابهامات و اثبات نادرستی موارد مطروحه از سوی کارکنان شدند.
در ادامه، مکالمات رد و بدل شده بین خبرنگار یازاکو و رحیم وظیفه شعاع، مدیر مؤسسه‌ی مهد قرآن و عترت آذربایجان‌شرقی در رابطه با رفع ابهامات موجود با موضوع تضییع حقوق معلمان و کارکنان مجموعه، با همان ترتیب گفتگو ارائه می‌شود.
- ضمن تشکر از اینکه وقت خود را در اختیار ما قرار دادید تا از نزدیک به تبادل نظر در مورد فعالیت صدراهای مهد قرآن در استان مشغول شویم. لطفاً در ابتدا در مورد تاریخچه‌ی مدارس مهدقرآن در تبریز و شهرستان‌ها برایمان بگویید.
مؤسسه‌ی مهد قرآن از سال ۱۳۷۲ فعالیت خود را شروع کرده است. تا سال ۱۳۸۰ مأموریت ما به‌طور مستقیم، آموزش قرآن و تربیت معلّمان و حافظان قرآن بود، اما از سال۸۰ به‌بعد، به‌دلیل اصرار والدین که تنها با هفته‌ای یک ساعت آموزش قرآن، معجزه‌ای در زندگی و آموزش فرزندانمان اتفاق نمی‌افتد و تمایل به اینکه فرزندانشان به‌طور کامل در فضای آموزشی مهد قرآن ادامه تحصیل بدهند، اقدام به تأسیس مدارس غیردولتی کردیم. در حال حاضر ۱۴ مرکز آموزشی فقط در تبریز مشغول به‌کار هستند که فعالیت یکی از این مراکز به‌دلیل شرایط ناشی از شیوع ویروس کرونا فعلاً متوقف شده است.
هدف ما از تشکیل این مدارس، خدمت‌رسانی به تمام اقشار جامعه است و به‌همین دلیل سعی کرده‌ایم در نقاط مختلف شهر و به‌خصوص مناطق محروم فعالیت داشته باشیم، حتی پنج مرکز پیش‌دبستانی ما در روستاهای محرومی از جمله مایان، خلجان، کجوار، اندیشه و سردرود دایر است و یکی از مراکز ما به‌دلیل وضعیت معیشت مردم آن منطقه کاملاً با یارانه اداره می‌شود.
همانطور که می‌دانید مدارس غیردولتی اولاً و بالذات باید از طریق دریافت شهریه تأمین شود و من ادعا دارم اگر شما در صددرصد مدارس غیرانتفاعی تبریز تفحص کنید مهد قرآن جایگاه ممتازی دارد و با توجه به‌اینکه به‌اسم “قرآن” مزیّن است ما خود را ملزم به عمل به گفتار خود می‌دانیم تا نه در حق دانش‌آموزان و نه در حق همکاران اجحافی صورت نگیرد.
- خب برویم سر اصل مطلب! شما مدعی هستید که تمام صحبت‌های عنوان شده در گزارش قبلی کذب است و صحت ندارد، اگر صلاح بدانید یک‌به‌یک به موارد موجود بپردازیم. یکی از مهم‌ترین مواردی که در مطلب قبلی عنوان شده بود، به‌گفته‌ی یکی از شاغلان چنین است: «با این‌همه سال سابقه (حدوداً ۱۵ سال) با من قراردادی بسته‌اند که هزینه‌ی رفت‌وآمدم هم نمی‌شود. قراردادی با ۸ ماه بیمه پیش رویم گذاشته‌اند که مزایای آن از سال قبل هم کمتر است. آن‌هم کِی؟ نیمه‌ی دوم مهر که یک ماه از زمان شروع کارم در سال تحصیلی جدید گذشته.» خوشحال می‌شوم صحبت‌های شما را هم بشنوم.
من این سخنان را قبول ندارم. ببینید ما طبق مصوبه‌ی آموزشوپرورش با همکاران قرارداد می‌بندیم؛ در مدارس غیردولتی برای معلمان هفته‌ای ۳۰ ساعت قرارداد و برای معاونان و مدیران هفته‌ای ۳۶ساعت قرارداد بسته می‌شود؛ البته به‌جز امسال ما در سال‌های قبل روزانه یک ساعت هم اضافه در قرارداد تنظیم می‌کردیم و بابت آن حقوق و بیمه‌ی اضافی به کارکنان تعلق می‌گرفت. ما دقیقاً مطابق با قوانین آموزشوپرورش حرکت می‌کنیم و برای ۳۰ ساعت کار در هفته طبق قانون ۲۰ روز بیمه رد می‌شود. ما به تعداد ساعات کاری درج شده در قرارداد بیمه پرداخت می‌کنیم و حتی برای کارکنان پاداش نوروزی و همچنین پایان کار مطابق قانون کار می‌دهیم.
شما گفتید قرارداد مطابق ساعت کاری داده می‌شود، این درست اما قبول دارید که با توجه به شرایط کرونایی، حجم کاری معلّمان نسبت به قبل بیشتر شده است و علاوه بر تدریس زنده، اقدام به تولید محتوا و حتی در برخی موارد برگزاری کلاس‌های تلفیقی (حضوری و غیر حضوری) می‌شوند؟ خب این مصداق افزایش ساعات کاری نیست؟ اشاره می‌کنم به صحبت‌های یکی از کارکنان مجموعه که گفته بود: «هر سال به‌جای اینکه روزهای بیمه کامل باشه و حقوق هم افزایش داشته باشه کمتر میشه، امسال با ۲۰ روز بیمه و حقوق خیلی ناچیز قرارداد بستن، با شرایطی که آموزش مجازی هم هست و مصرف و هزینه‌ی اینترنت زیاده، حجم کاری معلّما زیاده، طوری‌که تا ۱۲ شب باید از خونه و زندگی و بچه‌ی خودشون بزنن و به تکالیف دانش‌آموزا رسیدگی کنن. چرا این اتفاق میفته؟ چرا هرسال به جای افزایش، حقوق و مزایا کاهش پیدا می‌کنه؟»
من احساس می‌کنم این حرف‌ها با توجه به این که بحث معیشت در میان است و هزینه‌ها اضافه شده از زبان تعداد محدودی از همکاران مطرح شده است که قطعاً از همکاران باسابقه‌ی ما نیستند. ما در مدارس تولید محتوا نداریم و آموزش ما تنها در شبکه‌های ایتا، شاد و اسکای‌روم به‌صورت زنده تدریس می‌شود. شغل معلّمی مانند کارمندی نیست که ساعت کاری مشخصی داشته باشد. معلّم‌ها باید مدام مطالعه کنند و قبل از شروع روز آموزشی، طرح درسی خود را آماده کنند، به‌همین دلیل است که می‌گویند اگر کسی عاشق شغل معلّمی نیست، وارد این عرصه نشود.
من بارها تأکید کرده‌ام؛ هزینه‌ای که به کادر آموزش و پرورش چه معلّمان رسمی و چه قراردادی پرداخت می‌شود حق آنها نیست. با این حال من خطاب به افرادی که ادعا دارند حقوقشان درست پرداخت نمی‌شود، پاسخ می‌دهم نه‌تنها از حق آنها کم داده نمی‌شود، بلکه مبلغی هم به‌صورت اضافه به‌آنها تعلق می‌گیرد. ما ۱۵ سال است در قراردادهایمان «حق تحصیلات» و «حق کارایی»به کارکنان می‌دهیم که در هیچ‌یک از مؤسسات غیر انتفاعی وجود ندارد.
همین‌طور باید بگویم کادر اجرایی به‌خاطر ثبت‌نام دانش‌آموزان در تابستان روزهای زوج و در برخی مدارس به صورت پنج روزه دایر است و متناسب با تعداد ساعات کاریشان در مدارس با آنها قرارداد سه روزه بسته می‌شود. من دولت نیستم و شرایط ما با کارمندان فرق دارد.
- بله درست است، دقیقاً یکی از کارکنان مجموعه هم از قضیه‌ی قطع حق کارایی در سال جاری ناراضی بود!
حق مسئولیت با اجازه و رضایت خودمان به تعدادی از معاونین داده می‌شود آن هم زمانی که شرایط از نظر مالی فراهم باشد، اما الان با توجه به وضع اقتصادی مدارس حق مسئولیت همکارانمان قطع شده است اما این امری اختیاری است و در چارچوب قانون صورت گرفته است.
یکی از مواردی که شاید مورد سوء‌تفاهم شود، گسترش کمّی صدراهای مهد قرآن است که حتی یکی از کارکنان گفته بود کاش به‌جای افزایش تعداد مدارس به‌خاطر کسب درآمد بیشتر، سعی در بهتر شدن شرایط در مدارس موجود کنند، نظر شما در این مورد چیست؟
مدارس موسسه مهد قرآن، چند منظوره و فرهنگی بوده و قائل به شخص نیستند بلکه توسط ۱۲ نفر هیأت امنا که در بین آنها از رؤسای دانشگاه‌های استان، معتمدین بازار و اهالی علم و فرهنگ وجود دارد، اداره می‌شوند. به عبارتی ما دولت کوچکی برای خودمان هستیم و تمام تصمیمات دسته‌جمعی گرفته می‌شود و درآمد مستقیماً وارد مؤسسه می‌شود و نه جیب افراد. تمام اعضای هیأت امنا بدون دریافت یک ریال حقوق یا حق جلسه، در مهد قرآن فعالیت دارند.
- ضمن تأئید صحبت‌هایتان، این تناقض برای من قابل درک نیست؛ مدارش شما غیر انتفاعی هستند، اما به گفته‌ی خودتان به دلیل رعایت عدالت آموزشی سعی در ایجاد مدارس در مناطق محروم شهر داشته و دارید، همه‌ی ما می‌دانیم که احداث مدارس غیر انتفاعی در مناطق محروم با توجه به شرایط اقتصادی ساکنان آن چندان با منطق جور نیست!
ببینید هدف ما این نیست که محرومان بیایند و درس بخوانند، کار ما ماهیت مددجویی ندارد و این قبیل امور به بهزیستی مربوط می‌شود. مهد قرآن یک مؤسسه‌ی غیر انتفاعی است تا اولیایی که توان تأمین هزینه‌های مالی را دارند، بتوانند فرزندانشان را در مدرسه‌ی مورد علاقه‌ی خود ثبت‌نام کنند، در غیر این صورت باید کارخانه‌ی بزرگی داشته باشیم تا بتوانیم هزینه‌های خود را تأمین کنیم.
بالای ۷۰ درصد درآمد مدارس صرف هزینه‌های پرسنل می‌شود و اگر هدف درآمدزایی بود همه‌ی مدارس را به مناطق پولدارنشینی مثل ولیعصر می‌بردیم نه اینکه در اندیشه، موسسه‌ای باز کنیم که کاملاً با یارانه اداره می‌شود و باید تأکید کنم دلیل اینکه مهد قرآن دائماً رو به رشد است و تعداد مراکز آن افزایش می‌یابد، نشانگر عملکرد و عقبه‌ی خوب ما است که مردم مدام از ما خواهان افزایش مدارس هستند. بهتر است بدانید ما در تمام مدارس چه در مناطق محروم و چه مناطق غیر محروم، با کمبود صندلی برای جذب دانش‌آموز مواجه هستیم.
- «همه باید تو سامانه‌ی مشارکت‌‌ها که مربوط به مدارس غیردولتی هست، دوبرابر حقوقی رو که در واقعیت می‌گیرن رو به دروغ و اجبار تأیید کنن. چرا؟ به‌خاطر اینکه رییس بتونه شهریه‌ی بیشتری رو از طرف اداره به مدارس اختصاص بده. حالا اگه کسی انجام نده چی میشه؟ مدیر موظفه جای اون فرد وارد شه و تأیید کنه.» نظرتان راجع به این ادعا چیست؟ آیا درست است که در مدارس برای افزایش میزان شهریه کارکنان مبالغی بیشتر از دریافتی واقعی‌شان را در سامانه مشارکت ثبت می کنند؟
میزان شهریه‌ی ما طبق ابلاغ آموزش و پرورش است. بر این اساس، میزان شهریه‌ی تعدادی از مدارس ما در سال‌جاری معادل شش میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بود، اما ما شش میلیون و ۴۰۰ هزار تومان از والدین دریافت کردیم. شهریه‌ها با توجه به عوامل مختلفی از قبیل متراژ مدارس، استحکام بنا، تجهیزات، ارزش منطقه‌ای، مدرک تحصیلی شاغلین و میزان دریافتی آنها تعیین می‌شود. میزان حقوق کارکنان هم توسط خود آنها در سامانه‌ی مشارکت ثبت و تأیید می‌شود و این ادعا به‌هیچ‌وجه درست نیست. ببینید این تیتری که زده اید؛ «به‌نام تربیت، به‌کام درآمدزایی» اصلاً تقوا محور نیست. اینکه بدون تحقیق با حرف چند نفر چنین اتهامی به ما بزنید دور از تقوا و انصاف است. ما در مدارسمان برخلاف گفته‌های مطرح شده در گزارش، بالای ۷۰۰ هزار تومان از کسی پول تغذیه نگرفته‌ایم. همچنین هزینه‌ی سرویس مدارس هیچ ربطی به ما ندارد. بهتر بود قبل از نوشتن این مطالب اینها را با خود ما در میان می‌گذاشتید و بدون سند و مدرک حرفی نمی‌زدید!
- آقای وظیفه شعاع ما برای تک‌تک مطالب ذکر شده، سند داریم. اما همکارانتان به‌خاطر ترس از اخراج شدن از ما خواسته‌اند تا امانتدار آنها باشیم. اما اینکه فرمودید، بدون سند و مدرک، ما به‌‍عنوان چشم و گوش جامعه، صرفاً درد دل عده‌ای را مطرح کرده‌ایم و با احترام به مؤسسه‌ی مهد قرآن، صحبت‌های شما را هم بدون دریافت هیچ مدرکی قید می‌کنیم تا خود مخاطب تصمیم به قضاوت بگیرد. اگر بحث اثبات ادعا هم باشد، لزوماً شما باید با ارائه‌ی مدارک، گفته‌های این افراد را تکذیب کنید و مطمئن باشید با توجه به ارادتی که ما به مجموعه داریم، خوشحال می‌شویم تمام این گفته‌ها دروغ باشد! با اجازه وارد مبحث بعدی شویم. «به شخصی که نمیخوان باهاش تمدید قرارداد بکنن اون‌هم با چندسال سابقه‌ی مدیریت، معاونت یا آموزگاری، آخرای شهریور میگن که اخراجی و تمدید قرارداد نمیشی و اونم میره میشینه خونه‌ش، باید اینو در نظر بگیرن اگه نمیخوان با کسی برای سال جدید قرارداد ببندن باید تیرماه بگن تا اونم بتونه برای خودش یه کار دیگه پیدا کنه. این ظلم نیست؟ اگه ظلم نیست پس چیه؟»این مورد حقیقت دارد؟
تنها دو نوع از همکاران از مجموعه‌ی ما خداحافظی می‌کنند؛ یا خودشان به‌دلایل شخصی از بین ما می‌روند یا به‌جاهای دیگر انتقال می‌یابند و جذب سایر ادارات می‌شوند. در رابطه با فردی که چنین ادعا کرده است، باید بگویم او جزء عوامل اجرایی در مؤسسه محسوب می‌شد، ما به او گفتیم که با توجه به رشته‌ی تحصیلی خودش که تربیت‌بدنی بود، ادامه فعالیت بدهد، اما خود طرف گفت من نیستم و نمی‌توانم با این شرایط کار کنم و به‌همین دلیل خودش انصراف داد. در ضمن باید بگویم ما مؤظف به بستن قرارداد با معلّم‌ها در تابستان نیستیم و تنها با کادر اجرایی در تابستان قرارداد می‌بندیم.
- یکی از معلم‌ها مدعی شده است که تعطیلات عید برای آنها به عنوان مرخصی رسمی ثبت می‌شود و بعدها اگر یک موقع مریض شوند یا کاری داشته باشند، باید مرخصی بدون حقوق بگیرند، برای این‌کار حتماً دلیل قانع‌کننده‌ای دارید!
با توجه به اینکه شغل معلمی مستقیماً با محصلان در ارتباط است ترجیحاً طی سال تحصیلی به معلم‌ها مرخصی نمی‌دهیم مگر در شرایط اضطراری تا حقوق دانش‌آموزان تضییع نشود. اما کادر اجرایی از قبیل مدیر و معاون می‌توانند به‌راحتی مرخصی بگیرند. ما از روز اول از قانون کار تبعیت کرده‌ایم و طبق قرارداد کارگری، مرخصی تعطیلات نوروزی در سال تنها ۴ روز است؛ از اول فروردین تا چهارم فروردین. بعد از آن مرخصی بدون حقوق رد می‌شود و این طبیعی است.
- مصاحبه‌شوندگان ذکر کردند که هیچ قراردادی در دستشان نیست، آیا این گفته‌ها را تائید می‌کنید؟ و اینکه دلیل تأخیر در امضای قراردادها که در مهر ماه امضا می‌شود، چیست؟
بله. تنها یک نسخه از قرارداد در اختیار مدرسه قرار می‌گیرد و ما به جای قرارداد، به معلم‌ها حکم کارگزینی می‌دهیم که از نظر استحکام از قرارداد کمتر نیست. آموزشوپرورش میزان شهریه را نیمه‌ی دوم شهریورماه اعلام می‌کند، این درحالی‌ست که ثبت‌نام‌های ما از تیر و مرداد ماه آغاز می‌شود، بنابراین ما باید اول میزان هزینه‌ها و درآمدها را برآورد کنیم و بعد با معلم‌ها قرارداد ببندیم.
(البته حکم کارگزینی یک ابلاغ داخلی از طرف مؤسسه است و اگر قرارداد ارزشی ندارد پس چرا منعقد می‌شود؟ همان حکم کارگزینی کافی‌ست. بدیهی‌ست در صورت عقد قرارداد و امضای طرفین، این حق هر دو طرف است که یک نسخه از قرارداد امضاء شده را داشته باشند.)
- در رابطه با ماجرای گروگانگیری، اصطلاحی که یکی از همکارانتان به کار برده بود، دوست دارید صحبت کنید؟
در رابطه با جریان گروگانگیری خبرنگاری که چهار سال قبل این تیتر را زده بود انصاف نکرده بود. ببینید مدارس از روز اول هزینه دارند اما تعدادی از والدین هستند که حتی ۲۰ درصد شهریه را هم نمی‌دهند و بعد از هر بار تماس مدام به روزها و ماه‌های بعد موکول می‌کند؛ در مدرسه‌ای که در خبرها آمده بود مدیر مدرسه به پنج نفر از اولیا گفته بود که خودشان برای بردن فرزندانشان از مدرسه بیایند تا با آنها رو در رو در مورد شهریه صحبت کند و ماجرای گروگانگیری در کار نبود. و همین هم نشان از وسعت نظر ما دارد که به‌خاطر شهریه، دانش‌آموزی را تا به حال از مدرسه بیرون نکرده‌ایم. یکی از مهم‌ترین عوامل جذب مردم در مهد قرآن، مدارا و مسامحه‌ی ما با والدین است و من ادعا می‌کنم ما تا حدامکان، صد در صد ضوابط را در صدراها رعایت کرده‌ایم و این در حالی است که ۹۰ درصد مدارس غیرانتفاعی دیگر خود را ملزم به رعایت ۹۰ درصد این موارد نمی‌دانند.
- به عنوان آخرین سوال اینکه معلمی با مدرک کارشناسی ارشد، با کلی کار و تلاش در ماه دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بگیرد، درست است؟
درآمدهای ما به نسبت سابقه‌ی کار و کیفیت تدریس و سایر عوامل فرق دارد. ما اینجا کسی را داریم که دو میلیون حقوق می‌گیرد و فردی هم هست که پنج میلیون می‌گیرد و اینها بر حسب عوامل متعددی است.
***
گفتنی است، مدیر مجموعه حسن‌نیت به خرج داده و اجازه تماشای تعدادی از قراردادها و همچنین تطبیق میزان مبلغ ذکر شده در قراردادها و مقایسه‌ی آن با مبالغ ثبت شده در سامانه مشارکت را دادند، گرچه ظاهرا مسئول مربوطه در اداره حاضر نبود و عملاً نتوانستیم به سامانه دسترسی داشته باشیم. در رابطه با قراردادها نیز بعد از تماشای تعدادی از آنها متوجه اختلاف حدود یک میلیون و صد هزار تومانی بین مبلغ قابل پرداخت و مبلغ پرداخت شده شدم. مسئول بخش مربوطه دلیل این امر را کسر مالیات از یکسو و محاسبه‌ی نرخ پرداختی بر اساس تعداد روزهای کاری یعنی ۲۰ روز دانست. یعنی مبلغ قابل پرداخت بر حسب ۳۰ روز کاری محاسبه و در قرارداد ذکر می‌شود، اما مبلغ پرداخت شده بر حسب ۲۰ روز کاری داده می‌شود و این اصلی‌ترین دلیل اختلاف یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومانی است.
