یازاکو؛ پری اشتری _ در دنیای امروز که عصر سلطۀ تکنولوژی و فناوریهای نوین بر زندگی انسانی است و این مسائل از اولین لحظات زندگی، آدمی را تحت فرمان میگیرند، تربیت انسانی از لحاظ روانی، فرهنگی و اجتماعی و رساندن انسان به کمال مطلوب بسیار دشوار است.
برای به فعل درآوردن استعدادهای بالقوۀ یک کودک و برای این که بتواند مستقل و خلاق باشد امکانات و فعالیتهایی لازم است که در وهلۀ اول والدین و بعد آموزگاران موظف به انجام آنها هستند. برای این کار تمام کسانی که تأثیر مستقیم و غیرمستقیم بر تربیت و رشد کودک دارند ابتدا باید ویژگیها و تواناییها و علایق کودک و نوجوان را شناسایی کرده و شرایط مساعدی فراهم آورند که فرایند رشد معنوی آنها را تسهیل کنند. ایجاد عادت مطالعه در کودک و نوجوان (مطالعۀ کتابهای غیردرسی) او را به سمت شناخت و آگاهی سوق میدهد، دایرۀ شناخت او را از محیط اجتماعیاش بالا میبرد، او را با روابط انسانی آشنا میکند، و تمام این عوامل سبب افزایش اعتماد به نفس او میشود.
اینجاست که پای ادبیات کودک و نوجوان به میدان باز میشود و این وظیفۀ خطیر بر دوش این نوع از ادبیات گذاشته میشود. ادبیات کودک و نوجوان در فرهنگهای مختلف تعاریف گوناگونی دارد اما نقطۀ اشتراک تمام آنها این است که این آثار برای کودکان و نوجوانان خلق، تولید و تدوین شدهاند و همین نقطۀ اشتراک ایجاب میکند تا نیازها و علایق این گروه سنی بهخوبی شناختهشوند. ادبیات کودک و نوجوان در ایران، اگر ادبیات شفاهی و لالاییهای مادرانه را نیز در این دستهبندی قرار دهیم، سبقهای طولانی دارد و از زمان ورود ادبیات مکتوب به ایران، ادبیات کودک نیز جایگاهی در کشور ما داشته است. پژوهشگران معتقدند که پس از انقلاب مشروطه در ایران تغییراتی اساسی در ادبیات کودک و نوجوان ایجاد شد و توجه به سادهنویسی که از آن به نهضت سادهنویسی یاد میکنند، از دوره مشروطه پایهگذاری شد و زمینه توجه و گسترش ادبیات کودک را فراهم کرد.
انتشار فراخوان بیست و چهارمین جشنواره بینالمللی قصهگویی کانون پرورش فکری کودک و نوجوان بهانهای شد تا باز هم گریزی به دنیای قصهها و سری به کانون پرورش فکری کودک و نوجوان بزنیم تا ببینیم این رویداد مهم در تبریز و آذربایجان شرقی به چه شکل برگزار خواهد شد و چه روزهایی در انتظار دنیای قصهها و بچههاست.
رقیه نوروزی نمایندۀ انجمن قصهگویی استان در خصوص این جشنواره میگوید: «جشنواره از ۲۱ مرداد همزمان در تمام استانهای کشور در بخشهای ملی، ۹۰ ثانیهای، پادکست قصهگویی و بخش علمی شامل مقالهنویسی، جستارنویسی و پایاننامه کلید خورد. بخش علمی که مهمترین محسوب میشود در سه زیرمجموعۀ قصهگویی ملی یا صحنهای، قصهگویی آیینی و سنتی و قصهگویی به زبان اشاره است برگزار خواهد شد.»
وی میافزاید: «قصهگویی به زبان اشاره برای اولین بار است که در کشور برگزار خواهد شد، سال گذشته این بخش در استان تهران به شکل پایلوت اتفاق افتاد و با توجه به استقبال خوب مخاطبان تصمیم بر این شد که در سراسر کشور برگزار شود.»
نوروزی در خصوص روند این جشنواره در استان آذربایجان شرقی نیز میگوید: «ما در استان به محض دریافت شیوهنامه شروع به کار کردیم و در تمام مراکز فرهنگی هنری استان شامل ۲۴ مرکز ثابت، ۶ مرکز سیار و ۳ مرکز پستی فوراً اقدامات اطلاعرسانی و تبلیغات محیطی و میدانی وهمچنین جذب شریک فرهنگی صورت گرفت و خوشبختانه تا امروز استقبال بسیار خوبی صورت گرفته و بیشتر از ۴۵۰ نفر برای شرکت در جشنواره ثبتنام کردهاند و قطعاً این آمار با نزدیک شدن به پایان مهلت ثبتنام بیشتر خواهد شد.»
وی تأکید میکند: «همۀ علاقهمندان به شرکت در جشنواره تا پایان شهریور ماه و شرکتکنندگان در بخش علمی تا ۳۰ مهرماه فرصت دارند که آثار خود را ثبت کنند و اگر دسترسی به مراکز کانون دارند میتوانند مراجعه کنند تا فیلم قصهگوییشان ضبط شود و در اختیار دبیرخانه استانی قصهگویی قرار داده شود و ما امیدواریم که بتوانیم در بخش استانی بتوانیم شاهد قصههای کیفی و تأثیرگذار شرکتکنندگان باشیم و برگزیدگان خوبی را راهی مرحلۀ منطقهای قصهگویی کنیم.»
این کارشناس کانون پرورش فکری کودک و نوجوان همچنین توضیح میدهد: «جشنوارۀ قصهگویی در مراحلی شامل استانی، منطقهای، ملی و بینالمللی برگزار میشود و استانها تا ۲۲ مهرماه فرصت دارند که بخش استانی را به پایان برسانند، بعد از آن مرحلۀ منطقهای از آبانماه در ۵ منطقۀ کشور رقابت خواهند کرد و بخش ملی و بینالمللی آن در آذرماه، مصادف با شب یلدا در تهران برگزار خواهد شد.»
نوروزی میگوید: « هدف اصلی این جشنواره ترویج و توسعۀ فرهنگ اصیل و ارزشمند قصهگویی نه تنها در سطح کشور بلکه در خارج از مرزهای ایران است. با توجه به این که کانون از سالها پیش حتی پیش از برگزاری رسمی این جشنواره یکی از متولیان پرورش قصهگویی در سطح کشور بوده و مربیان فرهنگی کانون با ابزار و واسطۀ ارزشمند قصه همواره در کتابخانههای کانون بچهها را دور هم جمع میکنند و سعی میکنند به روش غیرمستقیم به بچهها آموزش دهند، بنابراین باید بتوانیم در سطح جامعه و اقشار مختلف جامعه را با ارزشهای قصهگویی و ادبیات فولکلور آشنا کنیم و خلاصه اینک قصه و قصهگویی را وارد محافل خانوادگی و ادبی خود بکنیم.»
وی میافزاید: «بعد از سالها، میتوانم به جرأت بگویم که امروز قصه و قصهگویی حرفی برای گفتن در سطح جامعه دارد و ما در حال حاضر توانستهایم تا حد زیادی پدران و مادران را با ارزش قصه گفتن آشنا کنیم. با شرایطی که این روزها جامعۀ ما دارد و با توجه به گسترش فضای مجازی که والدین و فرزندان را از هم دور کرده، حرف اصلی ما نه تنها در بازۀ جشنواره بلکه در تمام روزهای سال این است که مادران در کنار تکنولوژی روز از ابزار قصهگویی خود استفاده کنند.»
رابط قصهگویی استان همچنین تأکید میکند: «جشنواره بهانه و محفلی است برای یادآوری ارزش قصهگویی و قصه خواندن و قصه مسئلهای است که باید در تمام محافل از جمله مدارس مورد توجه ویژه باشد اما متأسفانه تا امروز چنین نبوده است. البته در سالهای اخیر تعاملات و نشستهایی با آموزش و پرورش، دانشگاه فرهنگیان و نهاد کتابخانههای عمومی داشتهایم و سعی کردیم معلمان و مربیان را با این ابزار تربیتی بیشتر آشنا کنیم اما همچنان آنچه مورد انتظار است برآورده نشده چرا که در کشورهای پیشرفته از قصهگویی به عنوان یک ابزار آموزشی استفاده میشود.»
رقیه نوروزی در پایان میگوید: «روایت درمانی موضوعی است که امروز در سراسر جهان بسیار پرکاربرد شده و میتوانم بگویم که قصه میتواند معجزه کند. این امر نه تنها در رشد شخصیتی فرزندان ما تأثیرگذار است بلکه در درمان برخی اختلالات روحی بزرگسالان نیز کارآیی دارد. تأثیر روایت و قصهگویی امروز دیگر انکارناپذیر است. بنابراین اگر والدین ما از این موضوع آگاه باشند هرگز از قصه و قصهگویی غافل نمیشوند.»