به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از همشهری – فرخنده رفائی: در ۲ هفته گذشته بازار لبنیات روزهای آشفته ای را پشت سر گذاشته است. افزایش ۴۰درصدی قیمت بعضی از اقلام لبنی که به ثبت قیمت ۵۰ هزار تومان روی دبه های چند نوع ماست منجر شد، تنها شاهد آشفتگی در بازار لبنیات نبود. مشاهدات میدانی خبرنگاران همشهری نشان می دهد، ارزان ترین شیر موجود در یخچال سوپرمارکت ها هم اکنون ۱۲ هزار تومان و ارزان ترین پنیر ۲۰۰ گرمی ۱۴ هزار تومان فروخته می شود. در این بین میانگین قیمت هر عدد بستنی ۵ هزار تومان است. قیمت بستنی های پرطرفدار هم به ۱۲ هزار تومان هم رسیده است. در سوی دیگر این بازار، آمار فروش بستنی لیتری که هر سال در تابستان دست کم ۳۰ درصد بالا می رود، امسال، درحالی که گرم ترین تابستان ۵۰ سال اخیر را پشت سر می گذاریم، به گواه اظهارات فروشنده ها تغییری نداشته و حتی فروش دوغ هم تابستان امسال در مقایسه با سال های گذشته چشمگیر نبود.
درحالی که خبر آزادسازی قیمت لبنیات هنوز رسمیت نیافته، شوک ناشی از آن بازار را به شدت تکان داده و نگرانی ها از کاهش سهم لبنیات در سفره خانوارها افزایش یافته است. «گرانی اخیر لبنیات چه تأثیری در میزان خرید/ فروش شما داشته است؟» این پرسشی بود که خبرنگاران همشهری در ۲روز گذشته با تعدادی از شهروندان تهرانی و فروشندگان سوپرمارکت ها مطرح کردند.
فهرست
کاسه های ماست را پر نمی کنیم
شهروندی که در سوپرمارکتی در خیابان آزادی مشغول خرید است در پاسخ به پرسش همشهری می گوید: گرانی لبنیات مختص الان نیست و از اول سال قیمت ها هر ماه بالا رفته، به همین نسبت مصرف ما هم خیلی کمتر شده، قبلا در کنار غذا، هم ماست استفاده می کردیم و هم دوغ، اما الان فقط وقتی مهمان داریم دوغ یا نوشیدنی های دیگر را تهیه می کنیم.» او که شغل آزاد دارد، اضافه می کند: «با این که در ماه ۱۸ میلیون تومان درآمد دارم با ۳ فرزند به سختی هزینه ها را تامین می کنم؛ چون بچه ها مخارج دیگری هم دارند و فقط خورد و خوراک نیست.»
به گفته این شهروند، گرانی های اخیر در زمینه لبنیات نوع خرید آنها را هم تغییر داده است: «تا حالا ماست سون مصرف می کردیم، اما از ۲ هفته پیش قیمتش ۵۰ هزار تومان شده و من به ناچار ماست کم چرب می خرم که هنوز قیمتش ۳۸ هزار تومان است. حتی همین ماست را هم با حداکثر صرفه جویی می خوریم؛ همسرم سر سفره کاسه های ماست را مثل سابق پر نمی کند.»
موازی با خط فقر
آقای نسبتا جوانی که کارمند است، پاسخ متفاوتی دارد: « انتظار این گرانی را داشتیم. از وقتی قیمت دلار دوباره رو به بالا رفت، دوست و آشنا و فامیل به هم پیام می دهند که آذوقه بخرید.» مجموع درآمد ماهانه او و همسرش ۱۴ میلیون تومان است که با کسر کرایه خانه، ۱۰ میلیون تومان برای مخارج ماهانه خانواده ۳ نفره شان باقی می ماند؛ موازی با خط فقر. با این حال می گوید با وجود این توصیه ها نمی داند لبنیات را چطور باید ذخیره کرد؟ از آزادسازی قیمت لبنیات چیزی نشنیده اما وقتی در این زمینه صحبت می شود، نگرانی هایش بیشتر می شود: «الان، ماست ۲ کیلویی ۵۰ هزار تومان شده اگر بنا به افزایش قیمت باشد، حتما به ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان می رسد؛ حتی ماست لیوانی هم از اول سال هزار تومان گران شده است.»
هم کاهش فروش داشتیم و هم افزایش فروش
اما این افزایش قیمت چه تأثیری بر فروش داشته است؟ یک فروشنده سوپرمارکت تغییرات ۲،۳ هفته گذشته بازار لبنیات را عجیب می داند. او می گوید: «فروش لبنیات، هم از لحاظ میزان و هم تنوع کمتر شده و این مخصوص چندوقت اخیر نیست، از ابتدای سال و حتی سال قبل این کاهش مصرف محسوس بود؛ به طوری که بعضی از محصولات را اصلا سفارش نمی دهیم چون کسی نمی خرد، اما در هفته های اخیر اتفاقی که افتاده این است که مردم برای خرید هرچیزی که می شود مدت طولانی تری نگهداری کرد، تقاضای بیشتری داشته اند.»
به گفته او، فروش شیرهای مدت دار و پنیر در این ۲ هفته بیشتر شده، اما به طور خاص میزان فروش ماست سون تاحدودی کاهش یافته و مردم به برندهای دیگر روی آورده اند. او که از افزایش بیشتر قیمت ها در آینده نگران است، ادامه می دهد:«عمده خرید مردم کالاهایی است که قیمت مصوب دارند، همه توان خرید متنوع را ندارند و اگر افزایش قیمت با همین شتاب ادامه داشته باشد، قدرت انتخاب از بخش بیشتری از خانوارها گرفته می شود. همین حالا هم تنوع و میزان خرید کم شده و خرید خیلی ها نه براساس سلیقه بلکه با حساب و کتاب و دو دوتا چهارتا کردن انجام می شود.»
۲۰۰ هزار تومان فقط برای پنیر
در سوپرمارکتی واقع در یکی از مناطق غرب تهران، خانم خانه داری تنها این پاسخ کوتاه را برای پرسش ما دارد: «شنیده ام قیمت ها تا ۳ماه آینده وحشتناک نجومی می شه و الان تازه خوبه!» آقای میانسالی که خرید کرده و در حال خارج شدن از مغازه است به گفت وگوی ما می پیوندد و می گوید: «امروز برای ۴ قلم جنس ۳۰۰ هزار تومان پول دادم.» او با اشاره به کیسه خریدی که در دست دارد، اضافه می کند: «ماستی که تا ماه پیش ۲۲ هزار تومان می خریدم حالا ۳۵ هزار تومن شده، پنیری را که خودم دوست دارم، نمی خرم؛ چون برای هر قالبش باید ۶۰ هزار تومان پول بدهم، ناچارم پنیر سفید بخرم، اما همین پنیر سفید هم شده ۲۰ هزار تومان که تازه در بهترین حالت، مصرف ۳روز خانواده ماست، باید ماهانه ۲۰۰ هزار تومان فقط برای پنیر هزینه کنم.»
به مرحله حذف کالا نزدیک شده ایم
خط فقر به ۱۰ میلیون تومان رسیده و نبود توازن بین افزایش هزینه و دستمزد، سرعت انقراض طبقه متوسط را بالا برده است. حذف یکی در میان کالاها از سبد خرید حالا فقط مختص اقشار ضعیف نیست؛ اگرچه برای خیلی ها هنوز به مرحله حذف کالاهای اساسی نرسیده است. در یک سوپرمارکت بانویی که درحال جست وجوی یخچال برای یافتن پنیر مورد نظرش است، اینطور به پرسش همشهری پاسخ می دهد: «ما در زمان خرید مواد غذایی فقط به تاریخ مصرف نگاه می کنیم و خوشبختانه از لحاظ اقتصادی در شرایطی هستیم که هیچ وقت قیمت ها باعث نشده چیزی را حذف کنیم؛ به همین دلیل کمتر به قیمت روی بسته بندی کالاها دقت می کنیم. فکر می کنم فعلا در شرایطی هستیم که اگر قیمت گذاری دولتی برداشته شود و شرکت ها آزادانه کالاهای خود را قیمت گذاری کنند، دست کم در زمینه اقلام اساسی باز هم بتوانیم خرید کنیم و مجبور به حذف یا حتی صرفه جویی نباشیم، اما برای خریدهای بزرگ تری مثل لوازم منزل همین حالا هم با مشکلات زیادی مواجهیم.» مجموع درآمد ماهانه این زوج کارمند بدون فرزند ماهانه ۱۵ میلیون تومان است و به گفته او با اینکه جز اجاره خانه خرج عمده دیگری ندارند در ماه های اخیر بازتاب تورم و افزایش قیمت ها را در زندگی خود احساس کرده اند: «این ماه ناچار شدیم بخشی از پس اندازی را که برای تعویض مبلمان کنار گذاشته بودیم، برای مخارج جاری هزینه کنیم.»
شوک به بازار
فروشندگان هم تأثیر افزایش قیمت ها را در فروش روزانه خود احساس کرده اند. صاحب یکی از سوپرمارکت های به نسبت لوکس با بیان اینکه مشتری هایش از طبقه مرفه هستند در توضیح تغییر فروش ناشی از افزایش قیمت ها می گوید: «تغییرات با درصد پایین در قیمت کالاها برای مشتری ها محسوس نیست و اغلب بدون دیدن قیمت خرید می کنند، اما تغییرات جهشی از نوع افزایشی که اخیرا و یکباره در قیمت ماست های دبه ای ایجاد شده برای بخشی از مشتری ها قابل توجه است و در بازار شوک ایجاد می کند.»
او اضافه می کند:« اتفاقی که در موارد مشابه افتاده این بوده که یا مردم برای خرید هجوم می آورند و قیمت کالاها شبیه بازارسیاه می شود یا مشتری ها در اعتراض به افزایش قیمت مدتی خرید آن کالا را تحریم می کنند و انواع دیگری را می خرند، اما تقریبا در همه موارد، مشتری بعد از مدتی دوباره به همان کالایی که تحریم کرده بوده بازمی گردد؛ چون اولا تغییرات قیمتی در کالاهای مشابه به صورت زنجیروار اتفاق می افتد؛ مثل همین الان که برندهای دیگر هم بعد از کاله قیمت ماست های خود را بالا برده اند و ثانیا تجربه نشان داده مشتری اغلب کیفیت مورد نظرش را در کالاهای مشابه پیدا نمی کند و ناچار است بعد از مدتی خود را با افزایش قیمت وفق دهد.»
کاهش سرانه مصرف لبنیات
آمارها نشان می دهد، سرانه مصرف لبنیات کشور که در سال های اخیر روندی نزولی داشته حالا تحت تأثیر تندتر شدن شیب منحنی رشد قیمت، این روند تشدید شده است. اگرچه هنوز رقم قابل استنادی برای آن ارائه نشده، اما مشاهدات میدانی خبرنگاران همشهری نشان می دهد بیشتر مردم به صرفه جویی و اقتصادی تر کردن خریدها روی آورده اند. طبق این گزارش در مناطقی از شهر بازار لبنیات برخلاف انتظار با افزایش تقاضا و هجوم برای خرید بیشتر مواجه بوده که شوک و نگرانی ناشی از ادامه روند افزایش قیمت در آینده تنها دلیل آن بوده است. در مناطق مرفه نشین اما به نظر می رسد تغییرات چندانی در میزان خرید رخ نداده و مردم خود را با این گرانی هم مثل دیگر گرانی ها وفق داده اند.
