به گزارش یازاکو، کشاورزی ارتباط مستقیم با بارندگی و میزان آب پشت سدها دارد، هرچه بارندگی بیشتر و نعمت خداوند جاری‌تر باشد کشاورزی رونق بیشتری می‌یابد.
علی‌رغم خشکسالی روند پایداری تولید تا حد زیادی حفظ شده است
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه خشکسالی و کاهش بارندگی در سال جاری فشار زیادی بر بخش کشاورزی وارد کرد، گفت: هرچند میزان بارندگی در زمستان گذشته ۷۰ درصد و در پاییز ۳۰ درصد کاهش یافت و بلایای طبیعی نظیر تگرگ، سرمازدگی و کاهش ۶۰ درصدی تحویل آب سدها موجب افت تولید گندم شد، اما با برنامه‌های علمی و اقدامات فنی کارشناسان سازمان در سطح استان، از بروز خسارت‌های گسترده‌تر جلوگیری و روند پایداری تولید تا حد زیادی حفظ شده است.
شهرام شفیعی گفت: تولید گندم در سال زراعی ۱۴۰۲–۱۴۰۳ با رشد ۴۸ درصدی نسبت به سال قبل به حدود ۷۹۷ هزار تن رسید، اما در سال زراعی جاری (۱۴۰۳–۱۴۰۴) به‌دلیل کاهش ۷۰ درصدی بارش زمستانی، تگرگ، سرمازدگی و کاهش ۶۰ درصدی تحویل آب در پایاب سدها، تولید کاهش یافت و خرید تضمینی به ۳۱۱ هزار تن رسید در حالی‌که سال گذشته این رقم ۶۰۳ هزار تن بود.
وی افزود: سطح زیرکشت سالانه گندم در استان حدود ۴۹۳ هزار هکتار است که امسال حدود ۴۵۰ هزار تن گندم از این مزارع برداشت شد. از مجموع خرید انجام‌شده، ۲۹۳ هزار تن به‌صورت خرید تضمینی و ۱۸ هزار تن خرید بذری بوده است.
وی کاهش بارندگی در پاییز را مهم‌ترین عامل افت عملکرد مزارع دانست و یادآور شد: کمبود بارش موجب تأخیر در استقرار بوته و ضعف جوانه‌زنی گندم شد و در نتیجه گیاهان مقاومت کافی در برابر سرمای زمستان را نداشتند. بر اثر این شرایط، حدود ۳۹۰۰ هکتار از مزارع گندم آبی و ۳۵ هزار هکتار از مزارع دیم استان به‌طور کامل از بین رفت و ده‌ها هزار هکتار دیگر نیز خسارت جزئی تا متوسط دیدند.
شفیعی اظهار کرد: آذربایجان شرقی با تولید سالانه حدود پنج میلیون تن انواع محصولات کشاورزی، ۳۷۷ هکتار گلخانه فعال و ۸۵۰ واحد صنایع وابسته، یکی از قطب‌های تولید مواد غذایی کشور به شمار می‌رود.
وی از رشد ۲۹ درصدی تولید مواد غذایی در آذربایجان شرقی در سال ۱۴۰۳ نسبت به ۱۴۰۲ خبر و ادامه داد: بر اساس آمارهای نهایی، تولید محصولات اساسی شامل گندم، حبوبات، سبزی و صیفی، شیر خام، گوشت قرمز، مرغ و تخم‌مرغ از یک‌میلیون و ۸۰۸ هزار تن در سال ۱۴۰۲ به بیش از دو میلیون و ۳۲۳ هزار تن در سال ۱۴۰۳ افزایش یافته است.
وی با بیان اینکه تولید حبوبات در سال ۱۴۰۳ با رشد ۷۸ درصدی به ۳۴ هزار و ۳۷۱ تن رسید و در نیمه نخست امسال نیز تولید این محصول به ۴۸ هزار و ۵۰۰ تن افزایش یافته است، گفت: تولید سبزی و صیفی از ۳۱۸ هزار تن در سال ۱۴۰۲ با رشد ۵۸ درصدی به بیش از ۵۰۴ هزار تن در سال ۱۴۰۳ افزایش یافته است.
شفیعی خاطرنشان کرد: در بخش دامی نیز رشد تولید به‌ویژه در گوشت مرغ و فرآورده‌های لبنی چشمگیر بوده است. تولید گوشت مرغ در سال ۱۴۰۳ با رشد ۱۳.۷ درصدی به ۱۱۵ هزار و ۹۹۹ تن و تولید شیر خام با رشد ۴.۹ درصدی به ۶۹۸ هزار و ۵۶۰ تن رسید، تولید تخم‌مرغ با افزایش نزدیک به پنج درصد، به بیش از ۱۱۲ هزار تن رسید.
کاهش ۷۰ درصدی میزان بارش در سال آبی جاری نسبت به میانگین بلندمدت
صادق نادری، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز در گفت‌وگو با ایسنا، علت کاهش تولید گندم نسبت به سال گذشته را کاهش بارندگی در فصل پاییز و زمستان عنوان کرد و گفت: کاهش شدید بارندگی نسبت به سال قبل موجب ضعف در استحکام ریشه گندم‌ها شده و در نتیجه گیاهان ضعیف شدند.
وی افزود: میزان بارش در سال آبی جاری نسبت به میانگین بلندمدت حدود ۷۰ درصد، معادل ۱۰ میلی‌متر کاهش نشان می‌دهد.
نادری با اشاره به خسارت‌های وارد شده از نوسانات دمایی اظهار کرد: در اسفندماه و اواخر فروردین‌ماه دو مرحله سرمازدگی و یخبندان بی‌موقع در استان رخ داد که خسارت قابل‌توجهی به مزارع گندم وارد کرد. همچنین چهار نوبت تگرگ در مناطق مختلف گزارش شد که برخلاف سال‌های گذشته که خسارت تگرگ معمولاً به‌صورت نواری و لکه‌ای بود، امسال سطح وسیعی از مزارع را درگیر کرد و موجب کاهش محسوس تولید شد.
تاب‌آوری کشاورزی در برابر تغییر اقلیم نیازمند فناوری‌های نوین/استفاده از کودهای مقاوم به تنش
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی گفت: تغییر اقلیم و تاب‌آوری تولید در شرایط خشکسالی از موضوعات مهم بخش کشاورزی است. برنامه‌های اجرایی در این زمینه اثربخش بوده، اما باید با شدت و استمرار بیشتری ادامه یابد و از فناوری‌های نوین نیز بهره‌گیری شود.
وی خاطرنشان کرد: لازم است از کودهایی استفاده شود که مقاومت گیاه را در برابر تنش‌های محیطی افزایش می‌دهند. همچنین در تغذیه گیاه باید بازنگری صورت گیرد. به گفته محققان، در شرایط اقلیمی فعلی که بارندگی پاییز کاهش یافته است، در گندم دیم باید کود اوره هنگام کشت مصرف شود و در صورت وجود بارندگی، مقدار کمی کود به‌صورت سرک استفاده شود.
نادری ادامه داد: علاوه بر خسارات ناشی از تگرگ و یخبندان، کاهش منابع آبی در سدها نیز تأثیرگذار بود. در شهرستان ملکان مزارعی که از سد شهید کاظمی آبیاری می‌شدند و همچنین در مناطق بناب که از سد علویان تغذیه می‌کردند، با کمبود آب مواجه شدند. مزارع تحت پوشش سدهای ستارخان و آیدوغموش نیز با کاهش تولید روبه‌رو بودند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی گفت: امسال در سراسر کشور حدود ۸ میلیون تن گندم خریداری شد، در حالی‌که میزان مصرف داخلی ۱۲ میلیون تُن است و بخش از کمبودها از طریق واردات تأمین می‌شود.